روشنگری چالش برزینمهر (8)
آتشکده خانه دیو؛ آتشی از زین اسب؟!
«گزارش ثبتی»، یکی از مهمترین مدارک مرتبط با ثبت ملی یک اثر تاریخی است. تصویر زیر؛
صفحه ۱ از گزارش ثبتی چهارتاقی خانه دیو در سال ۱٣٨۰ نشان میدهد که یکی از مهمترین
مستندات مرتبط با این اثر را ارائه میکند.
برای دیدن تصویر بالا در اندازه بزرگتر کلیک کنید
در برابر متون معتبر آیین ایران باستان که «گشتاسب» کیانی را بنیانگذار بُرزینمهر معرفی مینمایند، یک روایت نامعتبر و افسانهمانند هست که «کیخسرو» را بانی بَرزینمهر میداند و پیشینه این آتشکده بزرگ ایران باستان را در حد جرقه یا شعله ناشی از اصابت صاعقه به زین یک اسب تنزل میدهد! آیا بُرزینمهر خراسان در سال ۱٣٨۰ با این مشخصات، ثبت ملی شده است؟!
چرا در این مدرک، اثری از شناسههای اصلی و معتبر جغرافیای بُرزینمهر نیست؟! ابرشهر بوم، سوور، رِیوَند در شمال غربی نیشابور و ... اینها کجایند؟!
یکی از مدارکی که از جناب آقای عبداللهزاده ثانی انتظار میرود در «چالش علمی برزین مهر» ارائه نمایند نسخه یا نسخههای به روز شده پرونده ثبتی اثر تاریخی خانه دیو است. شاید در آنها بتوان اطلاعاتی یافت که ارتباط خانه دیو را با جغرافیای تاریخی واقعی و مستند بُرزینمهر، تبیین کرده باشد./ نیشابور فردا
روشنگری چالش برزینمهر (7)
خانه دیو، میراث فرهنگی مستند یا آگهی بازرگانی بدون پشتوانه؟!
محوطه باستانی تخت سلیمان (آتشکده آذر گشنسب) با فاصلهای در شمال شرقی شهر تکاب استان آذربایجان غربی قرار دارد. این اثر به شماره ۱۰٧٧ در فهرست میراث جهانی یونسکو ثبت شده است. پروفایل ثبت جهانی این اثر در وبگاه یونسکو، از طریق این لینک در دسترس است.
نکته جالب اینجاست که با وجود مستندات تاریخی و علمی قاطع، در پروفایل ثبت جهانی تخت سلیمان، نامی از آذرگشنسب (Adur Gushnasp) نیامده است.
اما برخی در ماههای اخیر، از اقدام برای ثبت جهانی بنای سنگی کوچک خانه دیو با عنوان «آذر برزینمهر موسوم به خانه دیو» خبر داده و تاکنون هیچ مدرک علمی قابل استناد برای ادعای خود ارائه ننمودهاند!
آیا اصطلاح «ثبت جهانی»، در دنیای ذهنی مدعیان، مفهومی بیش از یک آگهی بازرگانی دارد؟
یکی از اهداف «چالش علمی برزین مهر»، دریافت پاسخی شفاف درباره این سوال است: کدامیک؛ میراث فرهنگی مستند یا آگهی تبلیغاتی بدون پشتوانه؟
روشنگری چالش برزینمهر (5)
از دروازه تخت سلیمان تا شفافسازی فضای افکار عمومی
برای دیدن تصویر بالا در اندازه بزرگتر کلیک کنید
در نوشتار «روشنگری چالش برزین مهر ۴» به مساله مهم فقر و ناتوانی فضا و عرصه خانه دیو (مدعی برزینمهر) نسبت به تخت سلیمان (آتشکده آذرگشنسب) اشاره کردیم. در اینجا مرتبط با همین موضوع، نگاهی به مقاله «بررسی معماری آتشکده آذر برزینمهر سبزوار»، ارائهشده توسط اعضای یکی از موسسات آموزش عالی سبزوار به «همایش ملی پژوهشهای کاربردی جغرافیا و گردشگری» در سال ۱٣٩٣، خواهیم داشت:
تصویر بالا، شامل بریدههایی از مقاله یادشده (با ذکر شماره صفحه) است. در صفحه ٧ این مقاله ارائه شده در یک همایش علمی ملّی، تصویر یک دژ و دروازه آمده که ربطی به خانه دیو ندارد و در دنیای وقعی، قسمتی از دژ و دروازه تخت سلیمان آذربایجان را تشکیل میدهد! (مقایسه کنید با مستندات تصویری یونسکو و ویکیپدیا)
آیا نویسندگان مقاله، بواسطه این عکس خواستهاند بزرگی و شکوه خانه دیو را به مخاطب تلقین نمایند یا اینکه کلاً دقتی در این طور مسائل (البته دارای هزینههای حیثیتی) نمیشود و باید نظارت بیشتری بر تولید و انتشار چنین محتواهایی (بویژه توسط نهادهای برخوردار از بودجه و اعتبارات ملی) گردد؟ یا هر دو؟
در رابطه با عنوان مقاله؛ اینکه آذربرزینمهر با نام ریوند خراسان شناخته میشود جزء بدیهیات است. اینک؛ به فرض اینکه خانه دیو، خود آذربرزینمهر باشد؛ بگذریم از لزوم وجود ارتباط معنادار و قابل اثبات میان یک نام جغرافیایی مانند سبزوار، داورزن، قوچان، چناران، کاشمر، نیشابور و ... با پیشینه و جغرافیای برزینمهر در متون تاریخی و نسکهای آیین ایران باستان؛ روی سخن با گرامیانی که دغدغه ایران و خراسان دارند:
بُرزینمهر؛ یک آبنما، یک مجسمه یا یک نقاشی دیواری در خلوت یک شهر نیست. برزینمهر از شناسههای مهرآمیز جهان ایرانی است؛ جهان ایرانی را کوچک و محلی نکنیم. اگر به هر دلیلی، نمیشود یا میلی بر این کار نیست: حداقل در محیطهای علمی و رسمی که گاه بازتاب ملی دارند، محلیگرایی را وارد نوشتهها و گزارشها و گفتارهایمان نکنیم.
در صفحه ۱ و ٩ و برخی جاهای دیگر مقاله، نام جناب آقای عبداللهزاده ثانی در زیر مطالبی دیده میشود که محتوای آن از تایید برخی مسائل، حکایت میکند. سپاسگزار خواهیم بود «گزارش باستانشناسی و گردشگری سبزوار» را که به همت ایشان تهیه شده است، ارائه بفرمایند تا مگر بر اساس آن بتوانیم «چالش علمی برزین مهر» را به پاسخی برای شفافسازی فضای افکار عمومی نزدیک نماییم! بر ارائه گزارش یادشده؛ تاکید و اصراری ویژه داریم./ نیشابور فردا