روشنگری چالش برزین‌مهر (٣): برزین‌مهر و مسأله مسؤلیت‌پذیری در قبال میراث مشترک

بر اساس متون کهن ایرانی؛ جایگاه برزین‌مهر در ناحیه رِیوَند خراسان است. به همین روی؛ این نیایشگاه کشاورزان، در جایگاه یکی از سه آتشگاه بزرگ ایران باستان، از شاخص‌ترین شناسه‌های هویت تاریخی خراسان و میراث فرهنگ باستانی خراسانیان به شمار می‌آید.

پس، از آنجا که برزین‌مهر با بخشی از میراث مردم و سرزمین خراسان سر و کار دارد به هیچ وجه، یک موضوع محلی نیست و با آن نمی‌توان مانند یک غذای خانگی یا خانه قدیمی اعیان یک شهر یا  یک آیین محلی مبتنی بر ادبیات شفاهی، رفتار کرد.

برزین‌مهر، از کهن‌ترین نام‌های حوزه جغرافیای فرهنگی خراسان بزرگ است؛ نامی که قرن‌ها پیش از همه نام‌های جغرافیایی که امروز ادعای میزبانی آن را دارند، همراه انکارناپذیر تاریخ خراسان بوده است. آری؛ برزین‌مهر، میراث تاریخی و فرهنگی مشترک خراسانیان است. آیا از میان خراسانیان، کسی هست که بخواهد بنیان هویت باستانی سرزمین خورشید، مرتبط با یکی از کهن‌ترین شناسه‌های آن، بر مبنایی ضعیف و سست گذاشته شود؟ آیا کسی هست؟!

اهمیت و ضرورت «چالش علمی برزین‌مهر» بر همین مبناست. چون نام و حیثیت خراسان، در میان است؛ چه در امروز و چه آینده؛ اجازه نداریم و نخواهیم داشت حتی به کوچکترین اقدامی که احتمال «وهن وجهه و اعتبار خراسان» را در پی داشته باشد، مبادرت ورزیم. 

مسؤلیت‌پذیری در قبال هویت تاریخی و فرهنگی خراسان حکم می‌کند که اگر قرار است چیزی مرتبط با شناسه‌های هویت تاریخی خراسان ثبت گردد؛ چه در سطح استانی، چه ملی و چه جهانی؛ باید استانداردهای علمی و منطقی شایسته هویت و وجاهت خراسان را داشته باشد.

کار مرتبط با هویت و وجاهت خراسان، باید مبنا و پشتوانه قابل دفاع داشته باشد؛ ذوق‌زدگی‌های گذرای امروز به هیچ وجه نمی‌تواند پاسخ موجهی در برابر قضاوت صریح و بی‌پرده نسل‌های آینده باشد. پس؛ در قبال میراث فرهنگی مشترک خراسان، مسؤلیت‌پذیر باشیم و خراسان را صلابتمندانه ثبت کنیم؛ چونانکه شایسته نام و هویت و اعتبار خراسان است./ نیشابور فردا

روشنگری چالش برزین‌مهر (۱): چرا آذر بُرزین ‌مِهر

از زمان آغاز راه‌اندازی «چالش برزین‌مهر» در تاریخ ٢۱ فروردین ۱٣٩٩- ٩ آوریل ٢۰٢۰ تا امروز؛ مخاطبان ارجمند نیشابور فردا پرسش‌هایی پیرامون این چالش مطرح نموده‌اند که اغلب شباهت‌هایی با یکدیگر دارند از این روی، مجموعه‌نوشتارهای «روشنگری چالش برزین‌مهر» را برای پاسخگویی به پرسش‌های گرامیان، تقدیم می‌کنیم.

برزین‌مهر، یکی از سه نیایشگاه بزرگ ایرانیان باستان است که در خراسان قرار داشت. پس این نیایشگاه یکی از شناسه‌های اصلی خراسان باستان است.  نوشتارهای کهن ایرانی، اطلاعات جغرافیایی سودمندی درباره برزین‌مهر، ثبت نموده‌اند. به بیانی خلاصه: این نیایشگاه در آغاز، نزدیک «چشمه سووَر» در «کوه توس» «اَبَرشهربوم» قرار داشت و سپس به «کوه رِیوَند» منتقل شد.

داده‌های جغرافیای تاریخی؛ چشمه سوور (چشمه سبز کنونی)، کوه توس (بینالود کنونی)، کوه و دریاچه ریوند (از دیدگاه برخی: کوه اردلان و دریاچه سی‌سر در حوالی برزنون کنونی) را که در ناحیه رِیوَند (شامل معدن فیروزه) سرزمین ابرشهر (نیشابور) جای دارد را بازشناسی می‌کند./ نیشابور فردا