عبور از چالش: آغازی بر سرانجام یک دغدغه فرهنگی و یک مطالبه علمی

«عبور از چالش»

آغازی بر سرانجام یک دغدغه فرهنگی و یک مطالبه علمی 

به نام آن که جان را فکرت آموخت      چــراغ دل به نـور جـان برافروخت

ز فضلش، هر دو عالَـم گشت روشن      ز فیضـش خـاک آدم گشت گلشن

چـو قــاف قدرتـش دم بر قلـم زد      هـزاران نقــش بـر لــوح عـدم زد

از آن دم گشت پیـدا هــر دو عالم      وز آن دم شـد هویــدا جــان آدم

در آدم شـد پدید این عقل و تمییز      که تا دانسـت از آن اصل همه چیز

«شیخ محمود شبستری»

امروز شانزدهم خردادماه 1399؛ جناب آقای محمد عبدالله‌زاده ثانی، مدیر محترم اداره میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی شهرستان داورزن، با انتشار این یادداشت از «چالش علمی برزین‌مهر»  (با رویکرد اثبات انتساب خانه دیو به شیوه علمی) کناره‌گیری کردند.

در فراخوان شنبه 23 فروردین 1399 / 11 آوریل 2020، هدف چالش علمی یادشده بدین شرح اعلام شده بود: «ارائه مقاله یا گزارش دارای اعتبار علمی و مورد تایید و وفاق صاحبنظران تاریخ و باستان‌شناسی، که چهارتاقی خانه دیو را در جایگاه آذر‌برزین‌مهر شناسایی و اثبات نماید.»

دعوتی محترم ما در این چالش، در صفحه اینستاگرامی‌شان، از 17 مه 2020 / 28 خرداد 1399، چند یادداشت در راستای این چالش علمی منتشر نمودند که قابل تقدیر و سپاسگزاری است.

بسیار یادآور شدیم که هدف این چالش، ارائه نظریات و یا برداشت‌های «شخصی» مدعو محترم نیست. تردیدی نیست که اگر می‌خواستیم از نظریات شخصی ایشان درباره موضوع و برداشت‌هایشان از داده‌های منابع تاریخی و نتایج یافته‌های باستان‌شناسی بهره‌مند شویم؛ انبوه مصاحبه‌ها و نظریات ایشان در طی 20 سال گذشته؛ چه در کسوت کارشناس اداره محترم میراث فرهنگی سبزوار و چه در جایگاه مدیر اداره محترم میراث فرهنگی داورزن؛ در مطبوعات چاپی و رسانه‌های رسمی و غیر رسمی در وب و فضای مجازی موجود است و نیاز و ضرورتی برای تلاش دو‌ماهه برای طراحی، مطالعه و پیگیری برگزاری «چالش علمی برزین‌مهر» وجود نداشت.

در این مدت؛ از 22 فروردین تا امروز، 16 خردادماه، کوشش نمودیم کانون توجه‌مان بر هدف علمی چالش متمرکز شود و تا در توان داریم از دو چیز پرهیز نماییم:

1) واکنش در برابر حواشی بیرونی‌ که نتیجه‌ قطعی‌اش به حاشیه رفتن هدف چالش می‌شد.

2) هدایت تعاملات و مناسبات مرتبط با چالش، در راستای هدف علمی آن.

در این راستا بیش از 20 یادداشت کوتاه و بلند در رسانه «نیشابور فردا» منتشر گردید که هر یک از نگاهی،  توجه مخاطبان ارجمند را «از طریق طرح پرسش‌هایی به ابعادی قابل توجه از موضوع چالش» جلب می‌نمود و یا «مزایا و ضرورت نگاه علمی و تخصصی به کلیت موضوع» را تشریح می‌کرد.

پس اینکه ما نظریات و اظهارات جناب آقای محمد عبدالله‌زاده ثانی را (به تعبیر خودشان!)  «قبول داشته باشیم» یا «قبول نداشته باشیم»، هیچ اهمیتی ندارد؛ یا اینکه ما یا ایشان، تمایل به «بحث» یا «مباحثه» داشته باشیم یا نداشته باشیم؛ کمکی به هدف علمی چالش نمی‌کند زیرا که اصلاً قرار نیست نظریات و برداشت‌های شخصی ارائه شود؛ بویژه در مورد این باستان‌شناس ارجمند که «مدعی بیست‌ساله انتساب خانه دیو به برزین‌مهر» و در جایگاه رسمی «متولی اصلی شناخت و معرفی بنای تاریخی خانه دیو بر اساس اطلاعات سنجیده و درست» هستند.

باید توجه داشت که برزین‌مهر یکی از سه نیایشگاه «اصلی» و «بزرگ» ایران باستان بوده است که هم در اساطیر ایرانی نقش پُررنگ‌ دارد و هم پیشینه معتبر تاریخی دارد؛ اینکه مطالب مندرج در منابع «دانش عمومی» یا «خارج از حوزه تخصصی مرتبط با موضوع» مانند لغت‌نامه‌ها و کتاب‌های نگاشته شده در دوران معاصر را بخواهیم مستند قطعی جغرافیای تاریخی شناسه‌ای با این اهمیت قرار دهیم؛ قابل تامل و تا اندازه‌ای ساده‌انگارانه است! آن هم در مورد کتاب‌هایی که با همه ارزشمندی‌شان، از یک طرف: همگی منبع دست‌ چندم محسوب می‌شوند و از طرف دیگر: در بررسی سلسله استنادی به سرچشمه‌ای می‌رسیم که هیچ‎گاه تایید نشده است! نوشته‌های آقای جکسن -زبان‌شناس ابتدای قرن بیستم- را می‌گوییم!

ما از «آبفشان دوره کواترنری و آزادسازی شعاع یک کیلومتری پیرامون آن» گفتگو نمی‌کنیم بلکه یک موضوع کاملا شناخته‌شده و استنادپذیر مانند «بُرزین‌‌مِهر» را در پیش روی داریم که باید با نصب‌العین قرار دادن دیدگاه علمی و لحاظ مؤکد رفتار حرفه‌ای؛ از ادعاهای اثبات‌نشده‌ی در حال غبار گرفتن، رها گردیده و بررسی تخصصی آن به صاحبنظران و دانشمندان حوزه تاریخ و باستان‌نشناسی واگذار گردد.

متاسفانه چنین به نظر می‌رسد که برادر ارجمندمان، جناب آقای عبدالله‌زاده ثانی، پذیرای کنار گذاشتن نظریات و برداشت‌های شخصی و سپردن این کار تخصصی به صاحبنظران و دانشمندان این حوزه نیستند. از این روی، ناگزیر باید از این مرحله عبور کرد و این «دغدغه فرهنگی» و «مطالبه علمی» در حوزه میراث فرهنگی خراسان عزیز را در سطحی بالاتر، پی‌گیری نمود. بنابراین، پیشنهاد ما به مدیران محترم خدمتگزار میراث فرهنگی استان خراسان رضوی این است:

چنانچه مبانی علمی ادعای برزین‌مهری خانه دیو، تثبیت‌شده و قابل دفاع است؛ برای بهره‌برداری جامعه علمی کشور و همچنین آشنایی عموم علاقمندان به میراث تاریخ و فرهنگ ایران؛ مستندات قطعی مرتبط با آن منتشر گردد.

چنانچه ادعای یادشده، فاقد ملزومات استنادی قطعی و قابل دفاع است؛ تمامی مدارک رسمی مرتبط با خانه دیو، از مطالب ادعایی پالوده گردیده و مطابق هویت واقعی و قابل دفاع این اثر ارزشمند تاریخی تدوین، تنظیم و منتشر گردد.

گفتنی است اعلان صریح مقامات رسمی میراث فرهنگی، از رد قطعی چهارتاقی خانه دیو به عنوان محل آذر برزین‌مهر خبر می‌دهد: 

---

«پس از انجام سه فصل کاوش باستان‌شناسی، بدون رسیدن به هیچ‌گونه مستندات علمی و باستان‌شناسی، انتساب این محل (چهارتاقی خانه دیو) به‌عنوان جایگاه آتشکده برزین‌مهر  مورد تایید قرار نگرفت، و لذا در مقاله مشترکی که توسط خانم دکتر کائیم، سرپرست محترم هیات باستان‌شناسی لهستان و آقای دکتر محمود بختیاری شهری بعنوان سرپرست ایرانی هیات مشترک کاوش در سال ۱۳۹۰ و پس از اتمام فصل سوم کاوش منتشر شد، انتساب این محل بعنوان آتشکده برزین مهر بطور کلی رد شده است.»

---

با احترام متواضعانه حضور یکایک خدمتگزاران میراث فرهنگی خراسان و ایران عزیز

چالش برزین‌مهر؛ دعوت از ناظر رسمی

چالش برزین‌مهر؛ دعوت از ناظر رسمی

در زیر تصویر نامه دعوت از مدیر محترم روابط عمومی اداره کل میراث فرهنگی استان به «چالش علمی برزین‌‎مهر» را می‌بینید. که در روز جاری، 13 خرداد، به آدرس پست الکترونیک ایشان، ارسال شده است. این دعوتی محترم را به عنوان ناظر رسمی این چالش علمی دعوت کرده‌ایم و همچنین از ایشان تقاضا نموده‌ایم با توجه به اهمیت موضوع در میراث فرهنگی خراسان؛ زحمت ثبت رسمی مستندات و انتقادات ارائه شده در چالش را بر عهده بگیرند.

از ریاست محترم اداره میراث فرهنگی نیشابور، در جایگاه گیرنده محترم نامه، خواهشمندیم محبت نمایند و نامه یادشده را به اطلاع مسولان محترم در اداره کل میراث فرهنگی استان برسانند./ نیشابور فردا

تصویر نامه بالا با اندازه بزرگ‌تر

حضور در چالش (7): موضوع پیچیده علمی یا تکلیف درسی دوره مقدماتی؟!

حضور در چالش (7)

موضوع پیچیده علمی یا تکلیف درسی دوره مقدماتی؟!

آقای محمد عبدالله‌زاده ثانی در 2 ژوئن 2020/ 13 خرداد 1399 یادداشتی دیگر در دفاع از ادعای برزین‌مهری خانه دیو منتشر نمود. ایشان در این یادداشت، باز هم به همان روش پیشین خودشان رفته‌اند، در حالی که خواسته صریح چالش این است: «ارائه مقاله یا گزارشی که به روشی علمی و مورد تایید و وفاق صاحبنظران، اثر تاریخی ارزشمند خانه دیو را به عنوان جایگاه آذر برزین‌مهر اثبات می‌‌کند.»

به نظر می‌رسد دست پژوهشگری که 20 سال برای یک کار پژوهشی زحمت کشیده است باید پرتر از این حرف‌ها باشد که به یک لغت‌نامه عمومی ارجاع بدهد. باید توجه داشت چنانکه ایشان در یادداشت اینستاگرامی‌شان ذکر کرده‌اند لغت‌نامه دهخدا هم به دو کتاب «مزدیسنا و تاثیر آن در ادب پارسی» و «ایران در زمان ساسانیان» ارجاع داده است. جالب اینجاست که اگر به کتاب «مزدیسنا و تاثیر آن در ادب پارسی» مراجعه کنید خواهید دید که آن هم به کتاب «ایران در زمان ساسانیان» پروفسور کریستنسن ارجاع داده است. جالب‌تر اینجاست که ما در جریان همین چالش، درباره مستند ارائه شده از کتاب «ایران در زمان ساسانیان» راهنمایی انتقادی کمکی را به جناب آقای عبدالله‌زاده ثانی ارائه داده‌ایم! چرا توجه نمی‌شود؟! آیا ایشان، دقت و اهمیت کاری که «اکنون» در حال انجام آن هستند را دریافته‌اند؟! 

آن 2000 صفحه که ظرف 20 سال گذشته جمع‌آوری کرده‌اند، چطور؟ آیا با همین دقت و کیفیت بوده است؟ آیا ایشان متوجه هستند که با یک موضوع پیچیده تاریخی و باستان‌شناسی سر و کار دارند و نه یک تکلیف کلاسی دوره کاردانی؟!

به هر حال، تغییری که در لحن و ادبیات ایشان در یادداشت اخیر ایجاد شده، باز هم اتفاقی مثبت و رو به جلو ارزیابی می‌شود. در یادداشت پیشین، یادآور شده بودیم: «ما جناب آقای عبدالله‌زاده ثانی را در جایگاه مدیر محترم میراث فرهنگی داورزن می‌بینیم و سخنان ایشان را به عنوان مواضع رسمی و قابل ثبت و پیگیری صادره از یک جایگاه رسمی به رسمیت می‌شناسیم که اگر این گونه نبود؛ هیچ دلیل و ضرورتی برای وقت گذاشتن دو ماهه برای پیگیری این مبحث وجود نداشت.»/ نیشابور فردا

روشنگری چالش برزین‌مهر (14): خانه دیو، یک هفته‌ تا آغاز مرحله بعد ...

روشنگری چالش برزین‌مهر (14)

خانه دیو، یک هفته‌ تا آغاز مرحله بعد ...

با نگاه به تحرکات اخیر در صفحه اینستاگرام جناب آقای عبدالله‌زاده ثانی؛ به نظر می‌رسد باید امیدوار بود که دغدغه‌های «نیشابور فردا» در راستای پیشگیری از وهن میراث فرهنگی خراسان؛ سرانجام در مسیر گفتمانی که سرانجام آن مسؤلیت‌پذیری در قبال میراث مشترک خراسانیان خواهد بود، هدایت گردد. از این بابت، بسیار خوشحال و خرسندیم.

در مطلب اخیر جناب عبدالله‌زاده ثانی، واژه‌هایی مانند «غلط»، «خودفریبی» و «عوام‌فریبی» دیده می‌شود و در مطالب قبلی‌شان به کرات از عبارت «مصادره» کردن استفاده کرده‌اند. البته اضطراب ناشی از «چالش علمی برزین‌مهر»، برای ما قابل درک است. ولی انتظار مؤکد داریم رعایت منش، رفتار و اخلاق حرفه‌ای در ادامه این چالش علمی در اولویت قرار داشته باشد.

به هر حال، ما جناب آقای عبدالله‌زاده ثانی را در جایگاه مدیر محترم میراث فرهنگی داورزن می‌بینیم و سخنان ایشان را به عنوان مواضع رسمی و قابل ثبت و پیگیری صادره از یک جایگاه رسمی به رسمیت می‌شناسیم که اگر این گونه نبود؛ هیچ دلیل و ضرورتی برای وقت گذاشتن دو ماهه برای پیگیری این مبحث وجود نداشت.

امیدواریم این باستانشناس و مدیر محترم حوزه میراث فرهنگی، از فرصت پیش‌آمده برای تثبیت علمی هویت واقعی خانه دیو نهایت استفاده را بنمایند و از جایگاه رسمی ایشان به عنوان مدیر حوزه میراث فرهنگی و منزلت شغلی ایشان به عنوان یک باستانشناس حرفه‌ای انتظار داریم اگر به هر دلیلی میسر نگردید تاییدات علمی لازم و کافی را برای ادعای مطرح‌شده ارائه نمایند؛ به وظیفه اخلاقی و حرفه‌ای خود، در راستای برگرداندن رسمی و موثر خانه دیو به هویت واقعی‌ و قابل دفاع آن، در اسرع زمان مورد انتظار اقدام نمایند.

امروز، ۱٢ خرداد ۱٣٩٩؛ فرصت یک هفته‌ای، تا پایان ۱٩ خرداد برای ارائه مستندات ایشان (مورد تایید جامعه علمی کشور) تعیین گردید.

ما نیز در این ٧ روز، کوشش خواهیم کرد در اندازه بضاعت محدود خود، با ارائه نکات انتقادی؛ ایشان را در برگزاری چالش برزین‌مهر همراهی نماییم. لطفاً دیدگاه‌های ما را در رسانه خبری، فرهنگی و تحلیلی توسعه‌محور نیشابور فردا دنبال نمایید.

نکته حائز اهمیت: بدیهی است در صورتی که نتیجه شفاف حاصل نگردد پی‌گیری موضوع را در سطحی بالاتر، در پیش خواهیم گرفت.

صمیمانه برای مدیر محترم میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی شهرستان داورزن، جناب آقای عبدالله‌زاده ثانی عزیز، آرزوی پیروزی و کامیابی داریم./ نیشابور فردا

حضور در چالش (6): آن مستندات علمی مورد تایید صاحبنظران کجاست؟!

حضور در چالش (6):

آن مستندات علمی مورد تایید صاحبنظران کجاست؟!

آقای محمد عبدالله‌زاده ثانی در 1 ژوئن 2020/ 12 خرداد 1399 یادداشتی دیگر در دفاع از ادعای برزین‌مهری خانه دیو منتشر نمود. ایشان به «چالش علمی برزین‌مهر» رویکردی به نام «از ابهام تا واقعیت» نیز داده است هر چند اگر بخواهیم بر اساس یادداشت‌هایی که تاکنون منتشر کرده‌اند داوری نماییم باید گفت ایشان، همزمان از دو اصل مهم یاری‌رسان در اثبات‌گری ادعای بیست‌ساله‌اش فاصله گرفته‌ است.

اول اینکه: نظرات شخصی و برداشت‌های دلبخواه از منابع، نه تنها راهی از ابهام به سوی واقعیت نمی‌گشاید بلکه دنیای ابهامی برداشت‌های شخصی ایشان از باستان‌شناسی، تاریخ و هر چیز دیگر را، متناقض‌تر و مبهم‌‎تر از پیش می‌نماید. به زودی، در یادداشتی ویژه به نقد تطور واژه و جانمایی ریوند مخلوق عبدالله‌زاده ثانی خواهیم پرداخت.

و دوم اینکه: گویا ایشان علی‌رغم اینکه خود را  با عنوان دارای بار علمی مشخص «کارشناس ارشد باستان‌شناس» معرفی می‌کند اما کمترین‌ توجهی به هدف چالش علمی برزین‌مهر (ارائه مقاله یا گزارشی که به روشی علمی و مورد تایید و وفاق صاحبنظران، اثر تاریخی ارزشمند خانه دیو را به عنوان جایگاه آذر برزین‌مهر اثبات می‌‌کند) ندارد.

هدفی که مطالبه جامعه علمی کشور از ایشان هم هست که با این همه صرف زمان و انرژی، آن‌هم در جایگاه باستان‌شناس و مدیر میراث فرهنگی همین منطقه استقرار خانه دیو، چرا هنوز سخن «از ابهام تا واقعیت» را به میان می‌آورید؟! در این سال‌ها چه کرده‌اید که ادعای شما هنوز در چالش است؟! با وجود همه انتقادها، اصلاً اصرار چندین‌ساله بر ادعایی چنین بزرگتر از «واقعیت»، چه ضرورتی داشت؟!  ایشان خودش را کارشناس ارشد باستان‌شناس معرفی می‌نماید؛ مگر «باستان‌شناسی» یک علم نیست؟! آن مستندات علمی مورد تایید صاحبنظران باستان‌شناسی کجاست؟؟؟