روشنگری چالش برزین‌مهر (12): نمای خانه دیو، از روزن حلقه ویرگول!

روشنگری چالش برزین‌مهر (12)

نمای خانه دیو، از روزن حلقه ویرگول!

آقای عبدالله‌زاده ثانی، در ۱٧ مه ٢۰٢۰ / ٢٨ اردیبهشت ۱٣٩٩، پیام رئیس اداره میراث فرهنگی نیشابور را به نقل از نیشابور فردا در صفحه اینستاگرام خود منتشر کرد تا نشانی باشد بر اینکه ایشان در جریان  «چالش علمی برزین‌مهر» قرار گرفته ‌است.

ایشان در ۱٧ و ۱٨ مه در چند مطلب دیگر، نظریاتش را منتشر کرد، اما کاملاً فارغ از اینکه جامعه رسانه‌ای کشور، نزدیک به دو دهه است از نظریات ایشان بهره‌مند است! تکرار مکررات که نیاز به چالش نداشت. داشت؟!

چالش برزین‌مهر بر این مبناست که ایشان به روشی علمی و مورد تایید و وفاق جامعه علمی و باستان‌شناسی کشور، ادعای خود را اثبات نمایند اما نه تنها چنین نکردند که باز هم برداشت‌های شخصی و بعضاً مغایر با متونی که به عنوان شاهد آورده‌اند را ارائه کردند.

همشهری عزیز! جناب آقای محمد عبدالله‌زاده ثانی!

نشستن در کافه ویرگول، دردی از کار دوا نمی‌کند. کاش حداقل همین وقت را در مطالعه «صوره الارض» ابن حوقل و «ایران در زمان ساسانیان» پورفسور کریستینسن می‌گذاشتید. اگر نیاز به کمک هست بفرمایید تا کمکتان کنیم./ نیشابور فردا

حضور در چالش (5): استان‌سازی با رویکرد آتشکده؟!

محمد عبدالله‌زاده ثانی، در 17 و 18 مه 2020، با انتشار 9 یادداشت به تشریح دیدگاه‌ها و برداشت‌های خود پیرامون ادعای برزین‌مهری خانه دیو پرداخت. تا اینجای کار،  چنین به نظر می‌رسد که ایشان نتوانسته است دریافت متناسبی از هدف «چالش علمی برزین‌مهر» به دست آورد و یا اینکه ایشا اصولاً به واگذاردن مساله مهم تاییدپذیری علمی ادعای بیست‌ساله خود، در معرض قضاوت جامعه علمی تاریخ و باستان‌شناسی، اعتقادی ندارد!

به هر روی؛ ایشان در 30 مه/ 10 خرداد، گزارش ورکشاپی به عنوان «اثربخشی میراث فرهنگی در توسعه گردشگری غرب خراسان رضوی به رویکرد آتشکده» را منتشر نمود. این نشست در کافه‌ای در شهر سبزوار، زادگاه آقای عبدالله‌زاده ثانی، برگزار شده بود. در لابلای محتوای گنجانده شده در متن گزارش، تمایل عبدالله‌زاده ثانی به «ثبت جهانی آتشکده آذر برزین‌مهر» و «استان شدن زادگاهش» خودنمایی می‌کند. آیا ارتباطی میان «ادعای برزین‌مهری خانه دیو» و «ایده استان‌سازی سبزوار» وجود دارد؟! آیا یکی از ملزومات مفروض این مدیر دولتی حوزه میراث فرهنگی، برای استان‌سازی زادگاهش؛ ساختن و پرداختن پشتوانه‌های تاریخی برای تسهیل در تحقق این ایده است؟

اظهار نظر و ارائه پاسخ به این دو پرسش را به اندیشه‌های آگاه و وجدان‌های بیدار می‌سپاریم. اما آنچه می‌توان به طور مسلّم، درباره آن سخن گفت، نگاه سیاسی محلی عبدالله‌زاده ثانی به حوزه میراث فرهنگی است که در 9 یادداشت منتشر شده پیشین ایشان، رگه‌هایی از آن، فرصت ظهور یافته است. ببینید: گزارش حضور عبدالله‌زاده ثانی در چالش به تاریخ 17 مه و بویژه 18 مه 2020/ نیشابور فردا  

حضور در چالش (4): «آذر برزین‌ مهر»، گرفتار نگاه سیاسی محلی‌گرا

محمد عبدالله‌زاده ثانی؛ کارشناس سابق اداره میراث فرهنگی شهرستان سبزوار؛ اکنون مدیریت میراث فرهنگی شهرستان داورزن را بر عهده دارد. حضور او در «چالش علمی برزین مهر» از این دیدگاه حائز اهمیت است که در نزدیک به دو دهه اخیر، نام او بیش از هر شخص دیگری با ادعای برزین‌مهری خانه دیو همراه شده است. با نظر به سطح گسترده آثار و مسائل میراث فرهنگی منطقه، تردیدی وجود ندارد که ایشان نه به اجبار، بلکه با علاقه و خواست شخصی، بارها و بارها این ادعا را در رسانه‌های مختلف مطرح نموده است. همچنین او در چندین مرحله، همراه یا ناظر بر فعالیت هیات‌های باستان‌شناسی چهارتاقی خانه دیو بوده است. با این پیشنه؛ از وی انتظار می‌رود که با لحاظ در اختیار داشتن این فرصت 20‌ساله، اسناد و مدارک متقن علمی قابل دفاع و مورد تایید صاحبنظران را ارئه نماید؛ بر خلاف آن چیزی که در روز اول حضور در چالش، با آن مواجه بودیم.

ایشان در 18 مه 2020/ 20 اردیبهشت 1399 سه یادداشت منتشر نمود. محتوای یادداشت‌ها تکرار همان نظرات شخصی و ادعاهایی است که سال‌هاست تکرار می‌شود. ادبیات محاوره‌ای؛ نه استناد به منبعی معتبر و مشمول نظرات قطعی هیئت‌های باستان‌شناسی و نه تاییدیه صاحبنظران موثق. به نظر می‌رسد که بیست سال فرصت برای اثبات این ادعای بزرگ، صرفاً برای تبلیغ ادعا و نه تلاش علمی برای اثبات آن، صرف شده است. مدعی پر سر و صدای آذربرزین‌مهر، نه تنها حتی یک مقاله پژوهشی معتبر در اثبات ادعای خود ارائه ننموده؛ بلکه خیلی زود و در انتهای یادداشت دوم و سوم، نگرش سیاسی محلی‌گرا که درست در جهت مخالف کار و نگرش میراث فرهنگی است؛ خود را نمایان می‌سازد! ببینید:

(یادداشت1)، (یادداشت2)، (یادداشت3)

بله، نظریه ایشان این است که چون در منطقه، آثار آتشکده دیگری نمایان نیست پس بدون توجه به شاخصه‌های اصیل آذر برزین مهر در متون کهن، این چهارتاقی محقر را به اتکای نظرات و برداشت‌های شخصی از باستان‌شناسی و تاریخ (حتماً بدون توجه به پشتوانه و تاییدپذیری علمی) به عنوان آذر برزین مهر معرفی نماییم. اما هیچ گاه به این سوال پاسخ داده نمی‌شود تکلیف آثار و بناهای متعددی که از آنها در متون کهن یاد شده است و امروز، اثری از آنها نیست، چیست؟ به اتکای حدس و گمان و حب و بغض، آثار باربط و بی‌ربط دیگر را به آن از دست‌رفته‌ها منسوب نماییم؟! بله، این هم یک نوع نگاه به میراث فرهنگی است! 

حضور در چالش (3): آغازی با شش تلاش مایوس‌کننده ...

آقای محمد عبدالله‌زاده ثانی -باستان‌شناسی که به خاطر مصاحبه‌هایش با مطبوعات و خبرگزاری‎ها، در دو دهه اخیر، نام وی بیش از هر کسی با ادعای برزین‌مهر چهارتاقی خانه دیو، همراه شده است- علاوه بر اعلام اطلاع از موضوع، در تاریخ 17 مه 2020/ 28 اردیبهشت 1399؛ شش یادداشت نیز در صفحه ایسنستاگرامی خود و در پاسخ به «چالش علمی برزین مهر» منتشر کرد. تصویر شش یادداشت 17 مه را در اینجا ببینید: (یادداشت1)، (یادداشت2)، (یادداشت3)،  (یادداشت4)،  (یادداشت5)،  (یادداشت6).

با حضور فعالانه ایشان در چالش، انتظار داشتیم برابر خواسته اعلام شده، مستندات علمی مورد تایید صاحبنظران را ارائه نماید. اما بازبینی هر 6 یادداشت به جز ناامیدی از تلاش (و البته ظاهراً ناتوانی ایشان) در بررسی و اثبات علمی ادعای برزین‌مهری خانه دیو، دستاورد دیگری به همراه نداشت چرا که به نظر می‌رسد ایشان نظرات و برداشت‌های شخصی‌شان از مسائل را بررسی و استناد علمی تلقی نموده و به مستند و قابل تایید کردن ادعاهای‌شان با دیدگاه‌های یقینی و گواهی خبرگان باستان‌شناسی و تاریخ در داخل و خارج از کشور، نیازی نمی‌بینند. ادعا‌هایی که همراه با سماجت‌های برخی فعالان رسانه‌ای محلی، نزدیک به دو دهه است هویت میراث فرهنگی مشترک خراسانیان را به گروگان گرفته است. 

چه کسی از حیثیت و اعتبار علمی و حرفه‌ای خود، هزینه می‌‍‌کند و این ادعاهای شبیه به محاوره‌های عامه را تایید می‌کند؟!

/ نیشابور فردا

حضور در چالش (1): اولین واکنش عبدالله‌زاده ثانی به چالش علمی برزین‌مهر

اولین واکنش عبدالله‌زاده ثانی به چالش علمی برزین‌مهر

 برای دیدن تصویر بالا با اندازه بزرگتر کلیک کنید.

سرانجام آقای عبدالله‌زاده ثانی، دعوتی ویژه «چالش علمی برزین‌مهر» نخستین واکنش خود را در تاریخ 17 مه 2020/ 28 اردیبهشت 1399 ارائه نمود. بر خلاف آنچه که از ایشان به عنوان یک باستان‌شناس باسابقه -و دانشجوی دکتری باستان‌شناسی- انتظار می‌رفت با تکرار ادعاها و برداشت‌های شخصی که سال‌هاست به نقل از ایشان در سایت‌های خبری منتشر می‌شود، واکنش خود را برگزار نمود و حال اینکه هدف چالش علمی برزین‌مهر، دقیقاً با این عبارت اعلام شده است: «ارائه مقاله یا گزارشی که به روشی علمی و مورد تایید و وفاق صاحبنظران، اثر تاریخی ارزشمند خانه دیو را به عنوان جایگاه آذر برزین‌مهر اثبات می‌‌کند.»

در یادداشت‌های بعدی کوشش خواهیم کرد برداشت‌های خاص ایشان از منابع و مسائل را به چالش کشیده و راه را برای بررسی علمی موضوع توسط متخصصان بی‌طرف هموار نماییم./ نیشابور فردا